Mặc lũ chúng
say trận. Còn nhiều việc phải làm
Thục Quyên
Tôi đã sai lầm vô cùng khi nghĩ rằng tất cả những gì liên quan đến
những đấu đá tranh dành quyền lực nội bộ giữa những chóp bu đảng Cộng sản VN,
với những thủ đọan bẩn thỉu để hạ sát lẫn nhau của họ, không bao giờ có thể làm
tôi ngu dại mất thì giờ theo dõi hay suy nghĩ, chẩn đóan, nói chi là hy vọng.
Sai lầm, vì cuối cùng tôi vẫn không thể dửng dưng với một khía cạnh gián tiếp
bất ngờ của sự việc: đó là những luận bàn cuồng nhiệt thương ghét, bênh bỏ trên
những tờ báo giấy, báo mạng.
Tuy nhiên bên cạnh những công việc hàng ngày như kiếm cơm, lo gia
đình, theo dõi tình hình chính trị và xã hội nơi mình sinh sống đúng với
trách nhiệm người công dân của một xứ sở tự do dân chủ, còn những bản tin/bản
báo cáo cần phải viết và dịch qua ngọai ngữ về tình
trạng nhân quyền bị xâm phạm, về những đàn áp lúc tàn ác thô bạo lúc tinh vi để
tận diệt tự do tôn giáo tại
Việt Nam, về vận mệnh Việt Nam khi Trung quốc
và Nga đang bắt tay đổi chác với nhau, nên tôi cũng không muốn
bỏ thì giờ phân tích cảm giác khó chịu nặng nề trong mình, khi liếc thấy
những trang mạng quen thuộc cũng tràn ngập những hỉ nộ ái ố của những người
“chầu rìa” canh đỏ đen của những kẻ đã và đang sát cánh với nhau đưa dân tộc
đến bờ vực thẳm. Vả lại những nhận định rõ ràng, mạch lạc của TS Nguyễn Quang A
” Về đại hội XII của ĐCSVN” cũng đã cho tôi chút nhẹ người (1).
Chính câu nói của Trương Duy Nhất trong blog “Một góc nhìn khác”
của anh đã làm tôi xúc động cực mạnh và làm tôi suy nghĩ. Trương Duy Nhất viết:
“Những
dòng trên, thú thật, như cái tát vào chính mình. Đau”, khi trích
lại lời bình phẩm của TS Phạm Ngọc Cương, mà theo Trương Duy Nhất là một trí
thức Việt hải ngoại: “Riêng việc hồi hộp bàn luận và hi
vọng trông chờ vào kết quả nhân sự chóp bu Đại hội 12 đủ nói lên cái não trạng
ù lì, tăm tối của phần đông “trí thức” Việt hôm nay nói riêng và dân mình nói
chung”- (Trích facebook Ngòi Bút Tự Do).
Tôi không thấy sự khinh miệt trong những lời chì chiết của TS Phạm
Ngọc Cương, mà tôi thấy trong đó có thái độ buồn
bực, bất lực, chua chát, không kém câu than của Trương Duy
Nhất, và tôi giật mình vì hình như phần nào cái cảm giác nặng nề đeo đuổi tôi
mấy tuần nay cũng là sự buồn bã, vừa bực vừa thương người Việt trong cảnh quẫn
cùng nên mới bị lôi kéo vào sóng gió của một chậu bùn như vậy.
Dừng
lại, nhìn sâu, để thấy lối đi
Lẽ dĩ nhiên chúng ta không mù và đều thấy rõ là dân tộc Việt Nam
đang chân trước chân sau bước vào vực thẳm mà cái lực đẩy tai hại gần 80 năm nay
chính là đảng Cộng sản Việt Nam. Mấy chục năm trời tráo trở cách này hay cách
khác thì kết qủa những việc làm của các đảng viên cái đảng này rành rành ra đó.
Chẳng quá đủ rồi sao, đâu cần bàn cãi? Ngay cả chửi rủa cũng không cần thiết
nữa. Chỉ uổng phí thời giờ.
Nhưng dù thời nào chăng nữa thì con số đảng viên cao tay cũng
không quá 1/30 dân số. Vậy nếu số đông còn lại không thể chối bỏ trách nhiệm đã
đặt lòng tin, hoặc đã bất lực phó mặc số phận dân tộc vào tay cái thiểu số đó
trong dĩ vãng, thì có thể suy ngược lại là muốn cứu đất nước khỏi cảnh trầm
luân thì chỉ cần chấm dứt lòng tin hay cầu khẩn mong chờ đảng Cộng sản thay
đổi, và tức khắc can đảm dứt khoát lấy lại trách nhiệm hành
động để bảo vệ dân tộc. Có rất nhiều việc cần làm gấp và có thể
làm được.
Nhân
Quyền, Tự do, Dân chủ không phải là một đặc ân do ai ban phát và chỉ có chính ta mới có thể cướp của mình hoàn
toàn vì chính ta mang đầu óc nô lệ, cúi đầu đặt mình vào tình trạng xin-cho.
Ngay ở trong tù, một tù nhân cũng chỉ bị kềm chế thể xác nhưng một
tù nhân thông minh không bao giờ mất sự tự do tư tưởng và ngay cả một số tự do
hành động. Lịch sử thế giới chứng minh điều đó với rất nhiều thí dụ của những
người bị giam cầm hàng chục năm như Nelson Mandela, như Aung San Suu Kyi, mà
vẫn là những ngọn đuốc soi sáng con đường Tự Do, Dân chủ của dân tộc họ.
Vì họ
biết công việc chính là giữ ý thức của mình và đánh thức ý thức của đám đông về
Quyền con người, về sự Tự do bẩm sinh, hiển nhiên của con người, và họ đặt lòng
tin, ý thức rõ ràng này sẽ đưa đến tính bất khuất không chịu nô lệ: đó là Dân
chủ.
Câu hỏi đầu tiên cho dân tộc Việt sau 80 năm chính sách Cộng sản
là ý thức về Quyền con người và ý thức về Tự do của từng con người có còn
không?
Nếu còn ý thức thì tại sao lại nhầm lẫn những giá trị phổ quát với
những câu từ chương của ông Hồ Chí Minh như là những “đỉnh cao sáng kiến”? Nào
là “Không có gì qúi hơn độc lập, tự do”, nào là “Vì lợi ích mười năm thì phải
trồng cây , vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”.
Nếu không mất ý thức thì sao không thấy sự rỗng tuếch tai hại của chúng,
sao không thấy Việt Nam hoàn toàn lệ thuộc kinh tế Bắc Kinh, sao không đứng
trước những bức tường rào những vùng đã sang nhượng cho Trung quốc trải
dài từ Ải Nam quan đến mũi Cà Mau, để thấy đắng mồm khi nhắc tới độc lập?
Trăm năm trồng người nên người chỉ còn nằm trong sai xử của những
trò khỉ đang chí choé tranh dành miếng ăn, quyền lợi? Đem việc chầu rìa bàn tán
như đại sự?
Có thể là đã quá trễ. Chắc chắn là chúng ta không còn nhiều thời gian.
Đáng lý chúng ta không được phí phạm mà phải dồn sức làm những việc cần làm của
mình.
Còn
nhiều việc phải làm và có thể làm được
Đúng là tình thế nguy ngập, thời gian cấp bách, nhưng chúng ta vẫn
có thể bắt đầu bằng cách đầu tư tất cả thời gian và sức lực
vào chính mình, lựa chọn mục đích rõ ràng và củng cố tâm lý
vững mạnh. Muốn đi về hướng Bắc trong đêm tối thì chúng ta phải tìm sao Bắc đẩu
để định hướng.
Ý thức về Quyền con người và Tự do, trước hết là Tự do tư tưởng,
phải vững vàng. Đó là điều dĩ nhiên.
Nhưng để tới đích thì ngoài việc phải có ý chí, có sức lực, thì
quan trọng hơn hết là phải biết chọn lựa cũng như sửa soạn hành lý, đơn giản và
hữu hiệu, thì mới có thể thành công.
Trong những năm qua, sự xuất hiện của nhiều chục những tổ chức Xã
hội dân sự tại Việt Nam cho thấy hướng đi đã được lựa chọn, cái sườn xây dựng
đã và đang thành hình. Thế hệ trẻ tỏ rõ quyết tâm hành động, thay thế cho những
bàn cãi yếm thế hay trốn chạy sự thật bằng những suy luận lòng vòng, mộng ảo
của lớp cha ông, những người còn lúng túng với những lầm lỡ cũ để không
thể đọan tuyệt quá khứ.
Nhưng sẵn sàng hành động và sẵn sàng hy sinh không đủ.
Hành lý đơn giản và hữu hiệu giúp ta san bằng những khó khăn trong
khi xây đắp con đường “Tự do, Dân chủ” cần được nghiên cứu, chọn lựa, và cách
xử dụng chúng phải được học hỏi cẩn thận.
Đi đường dài mà tham lam vác theo qúa
nhiều hành lý thì mất sức, không rõ ràng ngăn nắp thì lúc hữu sự không biết cái
nào ở đâu mà đem ra dùng. Một cái đinh và một ốc vít có chức năng riêng biệt.
Người sử dụng nếu chỉ nhìn hình vẽ, chỉ nghe lỏm về công dụng của chúng, thì
khó dùng chúng đúng chỗ. Nếu may mắn tìm ra cách sử dụng sau nhiều thất bại thì
cũng là uổng phí thời gian. Với trí thông minh và sự khiêm nhường, ta có
thể học hỏi ở kinh nghiệm những người đi trước, bàn luận với những người đồng
hành để uyển chuyển áp dụng vào trường hợp của mình.
Chính những nét tích cực sẵn sàng hành động và sẵn sàng hy sinh
đôi khi cũng có thể do trộn lẫn chút háo danh hay mù quáng thiếu suy nghĩ. Đất
nước không cần những anh hùng ngồi trên bàn thờ mà cần những người con hết sức
khiêm nhường, bình tĩnh và thông minh. Những người con biết rằng thay đổi tình
thế và môi trường sống của mình luôn luôn phải bắt đầu bằng những sự thay đổi
nhỏ nhất ngay chính mình, và thay đổi bằng học hỏi. Và không ngừng học hỏi.
Sẵn sàng hành động và sẵn sàng hy sinh chỉ có hiệu lực khi đi
chung với khả năng Mà khả năng đòi hỏi trước hết phải sáng suốt gạt bỏ mọi tự tôn
cũng như tự tin để đánh giá khả năng thật của chính mình và thiết lập chương
trình liên tục trau dồi khả năng đó.
Những người hoạt động nếu không luôn kiểm soát chính mình, dễ rơi
vào hai trạng thái tiêu cực:
Hoặc hành động “qúa nhộn nhịp” nhưng không mục tiêu rõ rệt (Blind activism).
Ồn ào tuyên bố, có mặt khắp nơi, tham dự mọi việc, nhưng không thực tình nắm
vững một vấn đề nào và quyết tâm làm việc đó với sự chu đáo cần phải có.
Hoặc bị kiệt quệ vì bị quá tải công việc (burnout), do không biết
sắp xếp thứ tự theo mức quan trọng. Và cũng có thể vì qúa chủ quan, cho rằng
tất cả phải cần sự có mặt của mình, quên rằng quả đất sẽ tiếp tục quay dù
có mình hay không. Tình trạng kiệt quệ cũng xảy ra khi mục tiêu qúa rộng lớn và
xa vời, để tưởng như không bao giờ gặp được thành công. Nếu không có những
thành công nhỏ bé của từng giai đọan để “tẩm bổ” thì sẽ không đủ sức đi đường
trường.
Thí dụ thay vì nuôi dưỡng mộng lớn chặn đứng sự bành trướng của
đại Hán, rồi bị tê liệt thành bất lực trước sức xâm chiếm của Trung Hoa đã và
đang xảy ra, ta có thể đặt ra những mục tiêu nhỏ, đi từng bước, như tạo sự tham
dự cụ thể của người dân càng ngày càng đông bằng cách:
– Phân phát bản đồ VN với những địa điểm nằm trong quyền kiểm soát
và xử dụng của Trung quốc.
– Lập những địa điểm tại chỗ để thu nhận tin tức và giúp đỡ, thúc
đẩy người dân cho tin tức về quyền hạn cùng hành vi xâm phạm tự do người Việt
của những người Trung Hoa đang có mặt tại VN (chính thức hay không).
– Ghi nhận sức bảo vệ/không bảo vệ dân của nhà cầm quyền VN bằng
những báo cáo chi tiết, mạch lạc, ngày giờ rõ ràng.
– Huấn luyện người dân (bắt đầu bằng gia đình, bạn bè, chòm xóm…)
xử dụng thêm những phương tiện truyền thanh truyền hình để trao đổi và thu nhận
tin đa chiều.
Cũng xin lưu ý chúng ta cần nhận rõ tình trạng hiện nay là có qúa nhiều
những bài bình luận những việc ảo và “bình luận của bình luận”, trong khi những
bài đăng tin về cuộc sống thật, lại quá ít. Dĩ nhiên không có tự do báo chí đưa
tới tình trạng thiếu tin tức cụ thể, nhưng nếu sáng suốt, chúng ta có thể chấm
dứt chính sự đóng góp của chúng ta vào tệ trạng này.
Căn
bản thành công của văn hóa Dân chủ là sự góp sức
Những nét chính trong văn hóa Dân chủ là hiểu biết các vấn đề để
đồng thuận một số giá trị xã hội căn bản, chấp nhận những khác biệt còn lại, và
góp sức xây dựng. Quyền lực không thuộc một người hay một nhóm mà thay phiên.
Thước đo thành công để được giao phó quyền lực là hạnh phúc cụ thể của người
dân.
“Bắt tay nhau” hay “góp sức” trước hết tránh tình trạng tâm lý cô
đơn của một người bị sự phức tạp của công việc đè bẹp và làm tê liệt. Sau đó
cũng tránh được thói mong mỏi viển vông hay thần thánh hóa sức mạnh của một
người.
Phân chia công việc là phân chia trách nhiệm để mọi người đều có
thể và có bổn phận gánh vác, đồng thời học đánh giá cao sự có mặt và đóng
góp của người kia. Vì quyền lực thay phiên và được giới hạn với thời gian,
mọi sự thua thiệt chỉ có tác dụng nhất thời. Phe thua có thể vững lòng đoạt lại
chiến thắng bằng những xây dựng cụ thể lâu dài, không cần bạo lực.
Sức mạnh tuyệt vời của nền văn hóa Dân chủ là nuôi
dưỡng người tham dự và đưa tới sự thăng
bằng cần thiết cho thịnh vượng.
Góp
sức giữa người Việt trong và ngoài nước, giữa người Việt và thế giới
Hiển nhiên là quyền quyết định cũng như trách nhiệm lớn hơn và
nặng hơn nằm trên vai số đông nghĩa là người dân trong nước. Cũng rất hiển nhiên
là khả năng của đôi bên rất khác nhau.
Người dân trong nước mới biết rõ những gì đang xảy ra cho mình và
gia đình mình, và mình muốn gì. Cũng như mình có muốn thay đổi tình trạng hiện
tại hay không, sẵn sàng trả giá nào cho một thay đổi tốt hơn. Người ở ngoài
nước chỉ có thể dùng lợi thế tự do nhận tin nhiều chiều hay kinh nghiệm làm
việc trong thế giới tự do để giúp ý với người trong nước.
Cuối cùng thì quyết
định là của người trong nước. Làm gì hay không làm thì cái giá đắt rẻ người
trong nước phải nhận chịu.
Cũng xin mở ngoặc là có những người Việt ở hải ngoại dù mấy chục
năm cũng không biết một ngoại ngữ nào để đọc báo ngoại quốc, mà chỉ theo dõi tin
tức (đôi khi cả tin tức liên quan tới nơi họ đang sống) trên những tờ báo tiếng
Việt do nhà cầm quyền VN chủ trương, thì cũng không khác những người sống ở
những vùng sâu vùng xa Việt Nam.
Ngoài ra “Địa chính trị” hiện nay đang là từ “hợp thời trang”
trong mọi cửa miệng mỗi khi bàn tới tình trạng của Việt Nam. Hiềm rằng có qúa ít
người nhắc tới khía cạnh thay đổi “vô thường” trong nó. Đây cũng là phần công
việc nặng nề mà người Việt hải ngoại nên chú tâm gánh vác.
Còn về vấn đề nhận sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, các chính quyền
những nước tự do, thì người Việt sống trong hay ngoài nước cũng cần nhớ rõ,
chính quyền nước nào thì cũng có trách nhiệm chính là lo cho sự phồn thịnh của
người dân đất nước họ, trong đó cần sự cân bằng các lực lượng chính trị và nền
hoà bình thế giới.
Có nghĩa là những nhà lãnh đạo các xứ tự do biết không thể
nào có sự ổn định trong thế giới nếu bỏ quên khát vọng của con người là luôn
luôn muốn có nhân phẩm và sự tôn trọng, muốn có những nền tảng quản trị tốt. Do
đó những nhà lãnh đạo Phương Tây lúc nào cũng muốn gặp bất kỳ ai đủ sức đứng ra
củng cố sự ổn định xã hội bằng bất kỳ phương pháp nào ngoài độc tài và bạo lực,
vì không đưa tới ổn định lâu dài. Nhưng họ cũng không thể hợp tác với những người
lẻ tẻ, có nhiều tuyên bố (dù hay, dù hợp tai họ) nhưng không hậu thuẫn, không
tổ chức. Đối lực với một nhà cầm quyền độc tài phải là một lực lượng có tổ
chức, được hỗ trợ bởi những gốc rễ vững chắc của xã hội.
Người ngoại quốc
đã có những kinh nghiệm trong dĩ vãng về sự ủng hộ những nhóm có sức mạnh trong
tay nhưng không có nền tảng trong xã hội như quân đội, đã chỉ đưa tới những
thất bại.
Ngoài ra những tổ chức quốc tế, những chính quyền các nước tự do
chỉ có thể đóng vai phụ giúp. Nếu Việt Nam không có một sức mạnh có nền tảng trong
xã hội giữ vai trò chính để họ phụ giúp, thì nhà nước Cộng sản Việt Nam vẫn mãi
mãi là đối tác của họ. Cho tới nay cách hợp tác giữa những nhà hoạt động VN với
họ chưa đạt tới mức độ “trưởng thành”.
Gần như họ chỉ đóng vai những ông quan
Toà không thực lực để những người VN chạy đến kêu khóc, “mách” những khi bị đàn
áp, mà cũng không cần biết có hiệu quả gì hay không. Đôi khi theo dõi cách phía
“kêu cứu”chạy lăng xăng khi xảy chuyện, hay đọc những bài báo cáo về những vụ
đàn áp do nhà nước cộng sản VN, không đầu không đuôi không đủ chi tiết mới hiểu
quốc tế còn đang nhẫn nại chờ một phe đối lập trưởng thành tại Việt Nam.
Mong rằng những nhà/nhóm hoạt động bình tĩnh lại để phối hợp và tổ
chức công việc. Phương Tây có thể hỗ trợ việc nuôi dưỡng một xã hội dân sự vững
mạnh ở cấp độ địa phương và quốc gia cho chúng ta. Nhưng trước hết chính chúng
ta phải nhìn thấy nhu cầu.
Đất nước Việt Nam đang rất tụt hậu về mặt vật chất. Cần phải cẩn thận,
tránh để thế giới lầm tưởng chúng ta cũng tụt hậu về mặt trí tuệ .
T.Q.
Tác giả gửi BVN
__._,_.___
No comments:
Post a Comment